Bu yazıda şema terapi kuramı çerçevesinde çocuk modlarına ilişkin kısa bir özet bulacaksınız. Şema terapi çocuk modları konusunda ayrıntılı bilgi almak isterseniz bana ulaşabilirsiniz.
İncinmiş Çocuk Modu
İncinmiş çocuk modu genel olarak kişilerin savunmasız bir çocuk gibi davrandıkları bir moddur. Kişinin bu moda girdiği çevresindekiler tarafından kolayca anlaşılabilir. Dışardan bakıldığında duygusal olarak incinmiş, ihmal edilmiş, örselenmiş ve tüm bu yapılanlara içerlemiş bir çocuk duruşu göze çarpmaktadır.
Köken olarak bu mod kişinin erken çocukluk döneminde ebeveynleri ve yakın çevresindeki kişilerle olan ilişkilerinde karşılaştığı ihmalin neticesinde oluşmaktadır. Duygusal ihtiyaçları ailesi tarafından tam olarak karşılanmayan çocuklar, bu olumsuz durumla baş edebilmek için belli telafi mekanizmaları geliştirmektedir.
Bu telafi mekanizmaları çocukken kişiyi psikolojik olarak sağlıklı ve uyumlu tutabilmektedir. Ancak yetişkin olunduğunda kişiler ilişkilerinde aynı telafi mekanizmalarını kullanmaya devam ettiklerinde sorunlar ortaya çıkmaktadır. Çocukken işe yarayan psikolojik mekanizmalar yetişkinken işe yaramamaktadır.
İncinmiş Çocuk Moduna Girdiğimi Nasıl Anlarım?
Bu mod size kendinizi savunmasız hissettirir. Çevrenizdekiler tarafından haksızlığa uğratıldığınız, yalnız bırakıldığınız, sizinle ilgilenilmediği veya sevilmediğiniz duyguları sizin için tanıdık duygularsa incinmiş çocuk modunuz aktif olarak çalışıyor olabilir.
Kendinizi önem verdiğiniz kişilerle (eşiniz, yakın arkadaşınız, çalışanlarınız veya patronunuz veya öğretmenleriniz-hocalarınız) olan ilişkilerinizde kontrol edin. Sıkça yukarıda bahsedilen duyguları yaşıyor musunuz?
Yaşadığınız duygulara siz veya çevrenizdeki kişiler anlam vermekte zorlanıyor mu? Bu duygular ilişkilerinizi sürekli zora sokuyor mu? Böyle bir durum varsa mod yaklaşımı sizin için yararlı bir yaklaşım olabilir.
TERK EDİLMİŞLİK MODU
Yalnızlık, terk edilmişlik duygularının ön planda olduğu bir moddur. Bu mod aktif hale geldiğinde kişiler yakınlık duydukları sevdikleri kişiler tarafından terk edileceklerine dair derin bir inanca gömülürler ve terk edilmemek için aşırı çaba sarf ederler. (Bakınız: Terk Edilme Şeması Nedir?)
DIŞLANMIŞLIK MODU
Bu moddaki kişiler kendilerini bir gruba ait hissetmezler. İçinde bulundukları topluluklarda uyumsuz olduklarını düşünürler. Yakın ilişkilerinde kendilerini dışlayan kişilere karşı hassastırlar. Örneğin ona haber vermeden iki arkadaşı bir plan yapsa buna oldukça fazla bozulurlar. İçinde bulundukları kültüre de yabancı gibi hissederler.
GÜVENSİZLİK MODU
Bu mod kişilerin sürekli olarak çevrelerindeki kişilere karşı uyanık olmaları gerektiğini söyler. Çünkü çevrelerindeki kişiler onları aldatabilir, arkalarından iş çevirebilir.
Bu nedenle kuşkucu davranırlar. İkili ilişkilerinde rahat değildirler. Bazen karşılarındaki kişilerin kendilerine tacizde bulunacakları veya onları sömürecekleri inancı ile çevreleri ile gerçekçi olmayan bir savaşın içine girerler.
UTANÇ-DEĞERSİZLİK MODU
Kişilerin kendilerini çirkin ve sevilmeyecek kadar yetersiz hissetmeleri ile karakterize bir moddur. Bu mod kişide aktif olduğunda karşısındaki kişi tarafından beğenilmeyeceği ve sevilmeyeceği hissi ortaya çıkar. Bu histen kaçabilmek için doğal olmayan davranışlar sergilemeye başlar. Örneğin samimi ve içten davranamaz. Yapmacık davranışlarla veya dış görünüşü ile ilgili bir olumsuz algısı varsa, aşırı kişisel bakımla karşısındaki kişiyi yakınında tutmaya çalışır. Böyle yapmadığı taktirde onun sevgisini kaybedeceğine inanır.
DUYGUSAL YOKSUNLUK MODU
Kişilerin kendilerine bakan ve onlara destek olan yakınları olmadığı hissi ile karakterize bir moddur. Özellikle karı koca arasında önemli sorunların kaynağı olabilmektedir. “Beni anlamıyorsun”cu kişiler genellikle bu moda sahiptir.
Bu yazıyı broşür olarak indirmek için buraya tıklayın.
Kaynakça: G. Jacop, Genderen, H., Seebauer, L. Mod Terapisi Diğer Yollardan Gitmek. Psikonet
Bir yanıt yazın