Kusurluluk şeması nedir? Bu şemaya sahip olan insanlar kendilerini nasıl hissederler?
“Kendimi çirkin hissediyorum. Çirkinim bu yüzden sevilmiyorum.” Bu cümleler sizin için tanıdık mı?
Kusurluluk şemasına sahip olan kişiler kendilerinin eksik, kusurlu, aşağılık, kötü, değersiz ve sevilemez olduklarını hissederler. Kim olduklarından utanırlar.
Bu kişiler hangi özelliklerden en çok rahatsız olurlar?
Bu rahatsız oldukları durumlar içsel özellikler olabileceği gibi, dışsal özellikler de olabilir. Mesela çok kızgın, öfkeli, kötü, çirkin, tembel, aptal, sıkıcı, garip, şişman, zayıf, uzun, kısa, çelimsiz…Bu listeyi böyle uzatabilirsiniz.
Kusurluluk şemasına sahip olan kişiler, başkaları ile yakın ilişki kurmaktan uzak dururlar. Bunun nedeni kuracakları yakın ilişkide diğer insanlar tarafından kendi kusurlarının öğrenilmesi ihtimaline karşı yakın ilişki kurmaktan kaçınırlar. Kusurluluk düşüncesi sadece özel ilişkilerinde ortaya çıkmayabilir bu kişilerin. Tersine dış dünya ile ilişkilerinde de hakim inanç bu olabilir.
Kusurluluk şemasına sahip olan kişilerin sıkça yaptıkları davranışların başında kendi değerlerini düşürücü düşünce ve davranışlara sahip olmak gelir. Kendilerine karşı bu nobranlıkları başkalarının da onlara karşı kötü muamele yapmalarına izin verir. Yani kendileri de çevrelerindeki diğer insanların onlara karşı hor ve kaba muamele etmelerine izin verir.
Bu kişiler sürekli olarak diğerlerinin onların fiziksel ve içsel kusurlarını görecekleri endişesi ile yaşarlar. Bazen şu şekilde bir duruma da rastlanabilir: Kendilerini kusurlu, noksan hissettikleri alanlarda başkaları ile rekabet içine girerler. Onlarla yarışırlar.
Kusurluluk Şeması ve Eş Seçimi
Eş seçimi konusundaki tavırlarına bakıldığında ise, kendi şemalarını sürdürecek kişileri kendilerine eş olarak seçtiklerini görürüz. Yani eleştirel davranan, onları yargılayan veya reddedici bazı tavırları olan kişilere karşı daha sıcak hissederler, onlardan elektrik alırlar.
Bazen şöyle bir tabloyla da karşılaşılabilir. Kusurluluk şemasına sahip olan kişiler kendilerine karşı sıcak, samimi, sevecen davranan kişileri aşırı derecede eleştirirler. Hatta “Şema Terapi: Uygulayıcılar İçin Şema Terapi” isimli kitapta geçen güzel bir örnekte kişi şöyle diyor, “ben benim gibi birisini üye olarak kabul eden bir kulübe asla girmek istemem.”
Narsizm ve Kusurluluk Şeması
Bazen bu kendini kusurlarından dolayı eleştirme düşüncesi tam tersi yönde bir işleyiş geliştirebilir. Kişi temelde noksan, kusurlu olduğunu hissetmesine rağmen narsistik yani kendini üstün gören bir anlayış geliştirebilir. Kendine yaşamda çok üst aslında yakalanması mantık açısından mümkün olmayacak standartlar koyar. İşte bu şekilde kendisini aşırı şekilde yücelten, standartlarını çok üst düzey gösteren bazı kişilerin temelde sahip oldukları şema kusurluluk şemasıdır.
Bu şema üzerinde çalışıldığında öncelikle kişide kendine saygı ve olumlu bir benlik algısı elde edilecektir. Kendi ile barışık bir kişi haline gelir. Kendini sever. Başkaları tarafından saygı ve sevgi gördüğünün bilincine varır ve davranışları ona göre gelişir ve değişir. İkili ilişkilerinde kendilerini daha az itilmiş hissederler. Başkalarının sevgisini kazanabilmek adına bir yarışın içine girmezler.
Bu yazıda “Kusurluluk şeması nedir?” sorusunu ele almaya çalıştık. Ayrıntılı bilgi almak isterseniz, iletişim bilgilerinden benimle iletişim kurabilirsiniz.
Bir yanıt yazın